تروما یا روان زخم چیست؟

تروما (Trauma) یا روان زخم به اثرات منفی حاصل از حوادث ناگواری می‌گویند که ممکن است در زندگی یک فرد رخ دهد.

به‌طورکلی در علم روانشناسی تروما تأثیری است که یک واقعه‌ی ناگوار در روح و روان فرد ایجاد می‌کند. برای مثال بازمانده‌ی یک تصادف هولناک رانندگی ممکن است دچار این روان زخم شود. این بیماری انواع مختلفی دارد که ما در اینجا به توضیح ترومای حاصل از جمع و اجتماع می‌پردازیم.

ترومای جمعی یا اجتماعی

در توضیح این نوع تروما باید گفت که انسان موجودی اجتماعی است و هرگونه تغییر در اجتماع و محیط پیرامونش زندگی وی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. گاهی شرایط بد و آسیب‌رسان جامعه باعث ایجاد انواع بیماری‌هایی روحی و روانی در افراد می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که تصورات یک فرد درباره‌ی جهان درهم‌شکسته و دچار یک سردرگمی عمیق شود.

درواقع این شرایط نه‌ تنها روان یک فرد بلکه روان تمامی افراد یک اجتماع را تحت تأثیر قرار می‌دهد به همین دلیل اثرات مخرب آن بسیار چشمگیرتر است. از علائم ترومای جمعی می‌توان به ترس، اضطراب و افسردگی اشاره کرد. جنگ، حملات تروریستی، بی‌عدالتی اجتماعی، تبعیض، کشتارهای جمعی، انواع بیماری‌های واگیر مانند بیماری کرونا و وبا چند نمونه از رخدادهای تروماتیکی هستند که می‌توانند موجب بروز ترومای جمعی و اجتماعی شوند. انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد که در ادامه به توضیح مختصر برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

۱. وقوع بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله و ایجاد شرایط استرس‌زا و افسردگی‌های شدید.

۲. هنگامی‌که نظام اجتماعی درزمینه‌ی پرورش و مراقبت و حمایت از افراد به‌درستی عمل نکند. مانند بی‌توجهی نسبت به فقر، جنگ، بیماری.

۳. سرکوب‌های اجتماعی و حملات آشکار از سوی گروه‌های اجتماعی ممتاز و مقامات علیه تعداد زیادی از مردم که شامل جنگ‌های داخلی و خارجی، نژادپرستی و سرکوب و ... می‌شود.

۴. وانمود کردن نظام اجتماعی به حمایت از قوانین و ارزش‌های جامعه درحالی‌که در عمل آن‌ها را زیر پا می‌گذارد. مانند فسادهای مالی.

۵. تحت تأثیر اخبار ناگوار قرار گرفتن و دچار شدن به این بیماری به‌صورت غیرمستقیم.

این تروما نیز مانند سایر بیماری‌های روحی و روانی قابل‌درمان است و برای جلوگیری از اثرات مخرب آن راه‌کارهایی وجود دارد.

راه‌های درمان و جلوگیری

۱. تلاش برای افزایش آگاهی خود و جامعه.

۲. شناخت صحیح از احساسات جمعی و تقویت حس قدردانی.

۳. صحبت در جمع‌های آگاه دوستانه و تشکیل گروه‌های اجتماعی.

۴. توجه به سلامت جسمی و روحی، انجام مدیتیشن و ورزش کردن به‌صورت منظم.

۵. کمک گرفتن از یک روان‌درمانگر یا پزشک متخصص برای درمان این بیماری و اثرات آن.

۶. مطالعه و خواندن کتاب‌های مرتبط در این زمینه.

سخن آخر

ترومای جمعی آسیب‌های بسیاری را به جامعه می‌رساند اما بروز آن مانند تمامی وقایع دیگر به رشد و قوی‌تر شدن اجتماع در زمینه‌های مختلف اجتماعی کمک می‌کند. این امر نیز تنها در صورتی ممکن است که افراد تمامی تلاش خود را در جهت افزایش آگاهی جمعی به کار ببندند.

در پایان باید بدانیم که این تروما قطعاً قابل‌درمان است. امروزه علم روانشناسی پیشرفت‌های بسیاری درزمینه‌ی درمان این بیماری و راه‌های جلوگیری از ابتلای به آن کرده است.